Nieuwsbrieven

Nieuwsbrief 30-10-2019

Het heeft een tijdje geduurd voordat deze nieuwsbrief verscheen, maar daar zijn goede redenen voor.

Tegelijkertijd: de grens van zomer- en winterseizoen is een goed moment om iedereen bij te praten.

Beste mensen.

Voor onze onregelmatig verschijnende Nieuwsbrieven kunt u zich opgeven bij frans.smit@hetnet.nl.

Natuurlijk kunt u zich daar ook weer afmelden.

Landelijk Natuurwerkdag 2 nov. 2019 op de Tungelerwallen, samen met Scouting Tungelroy.

Zoals elk jaar organiseren we samen met de scouts van Tungelroy de Landelijke Natuurwerkdag op de Tungelerwallen. Wij zorgen voor de de ecologische kant en werktechnische kant. De scouts zorgen voor het aanleveren van vele grote en kleine handen om het werk op die dag uit te voeren. Ook zorgen zij voor de verzorging van de in- en uitwendige mens. We organiseren dat nu al voor de tiende keer samen. We zijn daar heel blij mee, maar het was wat teveel om daar een heel feest omheen te bouwen. En eerlijk is eerlijk: wij zijn niet van de bombarie, wij zijn van het doen en van de inhoud.

Landelijke Natuurwerkdag 2 nov. 2019: geslaagd !! foto Frans.

Op een Landelijke Natuurwerkdag is iedereen welkom, net zoals altijd.

Werkgroep Tungelerwallen

En als je het te druk vindt op zo een dag met wel honderd scoutjes, dan kom je gewoon een andere keer. Wij zijn er elke zaterdagochtend. 

Om te kijken wat we bv. nu al hebben gedaan: 

Meedoen met Waarneming.nl ?!

Al jarenlang zijn we bezig om door ons verzamelde natuurgegevens in te gaan voeren in de landelijke databanken, maar het is tot nu toe alleen bij een wens gebleven. Er zijn een aantal mensen rond Weert die op individuele basis stelselmatig veel gegevens invoeren (waarneming.nl) en die daarmee erg goed werk doen. Echter, de gegevens die wij als natuurgroep(en) hebben verzameld zijn tot nu toe in de la blijven liggen. Daarvoor zijn zeker verzachtende omstandigheden aan te voeren, zoals bv. het slechte digitale bereik in het buitengebied. 

Nu hebben we echter iemand gevonden (Tjeu) die zowel digitaal goed op de hoogte is, als erg in de natuur geïnteresseerd is. Hij wil de digitale kar gaan trekken. 

De bedoeling is om dat onder de vlag van de Ecologische Werkgroep Weert Zuid in groepsverband te gaan doen; mensen die elkaar leren hoe dat allemaal in zijn werk gaat, en die elkaar stimuleren om waarnemingen in te voeren. Waarschijnlijk is het daarbij het beste om Weert onder te verdelen in gebiedjes die een natuurlijke eenheid vormen, of die we als een soort proefvlak willen onderzoeken. Daar moeten we het bv. eerst met elkaar over hebben. Daarna moet er ook met anderen overlegd worden, wij bepalen dat niet alleen.

Geef je dus op als het je wat lijkt. Zodra er zich mensen hebben aangemeld, organiseren we de eerste bijeenkomst. Daarop gaan we bespreken hoe we het aan gaan pakken. 

Als je belangstelling hebt: geef je op bij Frans Smit !

Wat te doen met de IJzeren man ?

Nadat er vorige winter gekapt was in de IJzeren Man, en daar nogal ongefundeerd commentaar op kwam, zijn wij afgelopen seizoen het gebied uitgebreid gaan inventariseren. Doel was om gefundeerd een woordje mee te kunnen spreken over wat er wel en niet zou moeten gebeuren met het IJzeren man gebied.

We zijn begonnen met een drietal excursies waarin we de hydrologie van het gebied goed hebben bekeken.  http://www.ecologischewerkgroepweertzuid.nl/431692916

Eendenven: natuurlijk ven of visvijver.... foto Frans.

Daarna hebben we door middel van een zevental flora inventarisaties het gebied uitputtend op flora bekeken.  

We hebben meer dan 250 soorten gevonden, en dat is echt veel. De hoeveelheid bijzondere soorten, bv. soorten van de landelijke Rode lijst of van de Limburgse Rode Lijst zijn we verhoudingsgewijs weinig tegengekomen. Wel zijn we enkele beschermde soorten tegengekomen, waaronder Zonnedauw. 

Een echt goede analyse van de verzamelde gegevens hebben we door omstandigheden nog niet gemaakt. Wel hebben we natuurlijk een eerste indruk, waarover we met de groep gebrainstormd hebben tijdens een wandeling door het gebied. 

Opvallend is, dat we de hoogste natuurwaarden aantroffen in die situaties waar het gebied nog dicht tegen zijn oorspronkelijke situatie aanleunt. Op de vroegere stuifgronden treffen we nog de soorten van heischraal en stuifzand aan.

Zonnedauw, foto Frans.

De zonnedauw staat op de scheiding van nat naar droog. De vroegere Boshoverpeel lijkt een potentieel aardige moerasvegetatie van elzenbroekbos te vertegenwoordigen.  

Onze conclusie was vervolgens, dat onze bevindingen danig afweken van het werkplan dat de gemeente Weert nu heeft ten aanzien van de herbeplanting en de waterhuishouding van het gebied. Onze bevindingen sluiten, in tegenstelling tot het op tafel liggende werkplan, aan bij het “Uitvoeringsplan Waterplan IJzeren Man” dat in 2004 is opgesteld in opdracht van gemeente Weert en Waterschap Peel en Maasvallei. Ongetwijfeld is dat plan indertijd als meerjarenplan door B&W en gemeenteraad aangenomen. Het zou dus nog steeds leidend moeten zijn. http://www.boute-ecologiewateradvies.nl/docs/file/R00028%20def%20rapp.pdf

Om enkele hoofdpunten te noemen: 

- Het waterplan geeft richting aan het herstel van de drie natuurlijke vennen die in het gebied liggen (Eendenven, Geurtsven, Zwanenven). Vennen, zo ook deze, horen bij een voedselarme biotoop. Om dat te bereiken is indertijd de Weteringbeek die gevoed wordt door voedselrijk kanaalwater, om de vennen heen gelegd. Slechts om eventueel bij ernstige droogte water in te laten, zijn er stuwen tussen de beek en vennen geplaatst. 

Deze stuwen bleken afgelopen zomer permanent open te staan. De vennen voeren zodoende voedselrijk water. Daardoor is het mogelijk om van de vennen visvijvers te maken. Hetgeen ook gebeurd is. Ze zijn zelfs verpacht aan de visclub..... Wij zijn het niet eens met deze omvorming, en mogelijk is gemeente Weert daarmee buiten haar boekje gegaan.

- Verder lijkt het zeer de moeite waard in te zetten op natte schrale weides (hooilandjes) in de kwelszones van nat naar droog. We troffen er nu enkele erg zeldzame soorten. 

Kruipbrem (Rode Lijst !) wordt verdrongen door opslag van Grove den. foto Frans.

- Wij houden ons hart vast voor het beplantingsplan. Er zou veel meer gekeken moeten worden naar de biotopen waar een plantdoelstelling gerealiseerd zou kunnen worden, en dat is lang niet overal. Open plekken in een bos zijn belangrijk. Er zijn plekken waar prima Lindes bijgeplant kunnen worden, maar Douglas hoort er echt niet thuis. Sporkehout troffen we in de bestaande vegetatie nauwelijks aan, en zou het als afscherming erg goed doen in de rand langs de Lozerweg, evenals bv. Lijsterbes. 

- We signaleerden dat de heischrale gebiedjes behoorlijk aan het dichtgroeien zijn. Zeldzame soorten als Kruipbrem en Struikhei zullen daardoor snel verdwijnen. Hier zou gedund moeten worden, in plaats van aangeplant. Mogelijk is hier een vrijwilligersproject van te maken. 

Hopelijk is deze Nieuwsbrief daartoe alsnog aanleiding.

Zoals iedereen ons kent, is de Ecologische Werkgroep voor overleg. Wij betreuren het dat wij niet vooraf betrokken zijn bij de werkplannen, terwijl wij  deze zomer iedereen wel van onze bevindingen op de hoogte hebben gehouden. 

En nogmaals: het Uitvoeringsplan van 2004 is nog steeds van kracht.

Wetten en regelgeving

Zoals iedereen langzamerhand wel weet: wij zijn niet blij met de “wildernis natuur” die in het Kempenbroek beleden wordt: natuur die zijn gang kan gaan, en waarbij alles goed zou moeten komen met taurossen als begrazers. Men vergeet daarbij invloeden als stikstof depositie, en een hydrologie die al lang niet meer natuurlijk is. Begrazing is goed, maar moet gestuurd worden om de rijkdom van de natuur te kunnen behouden. Het ideale graasdier is wat ons betreft het schaap, begeleid door een herder die weet hoe hij mooie natuurresultaten kan behalen. 

Wij zijn niet zo blij met de taurossen. Voor verschraling zullen ze niet zorgen.... foto Frans.

is nog een andere reden waarom wij niet blij zijn met de taurossen. Zeker voor de ouderen onder ons is de tauros toch een beest waarvoor je moet oppassen. Natuurliefhebbers gaan daarom de gebieden veel minder in. Dat is zelfs te zien aan de paden die verruigen (bv. Wijffelterbroek). Natuurliefhebbers blijven, net als iedereen, veilig achter het prikkeldraad. 

Er

Beide redenen waren voor ons aanleiding om zienswijzen en bezwaren in te dienen tegen de aanleg van veeroosters. Door het aanleggen van veeroosters worden oversteekplaatsen voor graasbeesten mogelijk gemaakt. Daardoor zouden de taurossen nog beter in staat zijn om in het gebied rond te zwerven. En dat zien wij nou juist niet zitten. 

Inmiddels is de uitslag van bezwaren en zienswijzen binnen. Het is zelfs niet tot een inhoudelijke beoordeling gekomen. Van een vorig bezwaar wisten we al, dat de Ecologische Werkgroep Weert Zuid bij de rechter niet als organisatie erkend wordt. Daarvoor moet je een stichting of vereniging zijn. Vandaar dat ik op persoonlijke titel heb geprocedeerd. Maar ook ik was geen belanghebbende.... Zo ligt dat juridisch. 

Tijd om er toch maar eens over na te denken of we als Ecologische werkgroep Weert Zuid toch maar geen stichting moeten worden...... Het is gedoe. En voor bestuursleden geldt; ‘power corrupts’: macht maakt corrupt..... En dat zien we al genoeg om ons heen, ook in Weert.

Frans Smit

Ecologische Werkgroep Weert Zuid

30-10-2019

Nieuwsbrief 31-07-2019

                                  Nieuwsbrief

Dag mensen

We zijn klaar met het inventariseren van de flora van het IJzeren Man gebied. Dat is een goed bericht om jullie te laten weten.

Aansluitend op de drie excursies c.q. studietochten over de waterhuishouding, hebben we er met de groep zeven zondagochtenden geïnventariseerd. Daarnaast zijn er enkele voorbereidende en aanvullende bezoeken geweest. We hebben er meer dan 260 plantensoorten waargenomen, en dat is veel.

De volgende fase is nu, dat we de verzamelde gegevens gaan interpreteren, om ze vervolgens te vertalen naar adviezen voor beheer en inrichting. We houden jullie van onze bevindingen op de hoogte.

De verslagen van onze inventarisaties vinden jullie op onze site. De laatste verslagen zijn waarschijnlijk het leukst om te lezen. We kregen toen het gebied steeds beter door.

Link naar de inventarisatieverslagen:

Link naar de verslagen waterhuishouding (incl. cultuurhistorie):

route van de excursie. Piet van nieuwenhoven.

Uitnodiging

Excursie Tungelerwallen

zondag 4 aug. as. 9.00 uur Ambonezenkamp

Iedereen is welkom

Inventarisatieverslagen interpreteren en doorgeven aan de gegevensbeherende instanties is binnenwerk. ‘s Zomers willen we echter graag naar buiten. Er zijn nog veel meer natuurgebieden in Weert die onze aandacht hebben. Bv. de Tungelerwallen. Daar werken we ‘s winters, en dat is niet voor niets. Het is een mooi en bijzonder gebied, waarvan we de natuurwaardes graag willen behouden.

Om de resultaten van ons werk te bekijken en om tegelijk een  interessante wandeling door het gebied te maken, nodigen we iedereen uit om zondag as. met ons mee te gaan. 

(Het voormalige Ambonezen woonoord ligt 100 mtr. achter de Wijffelterbroekdijk, gezien vanaf de Maaseikerweg aan de rechterkant, de zandweg voor het bos begint. Vanaf de Heltenbosdijk ligt het helemaal aan het einde van het bos, de zandweg achter het bos aan de linkerkant)

Ik zie jullie graag zondag.

Vriendelijke groet

Frans Smit

Nieuwsbrief voorjaar 2019, Programmavoorstel zomer 2019

Uitgangsprogramma

Omdat er vanuit de Ecologische Werkgroep tamelijk veel activiteiten mogelijk zijn, geef ik jullie een overzicht van de plannen en een korte uitleg.

Iedereen mag aan alle activiteiten meedoen, maar kiezen is voor de hand liggender.

voor iedereen die zich wil aansluiten. Dus zegt het voort, en sleep ze mee.

Alle activiteiten zijn toegankelijk

Al onze activiteiten zijn ook bedoeld als leerervaring voor iedereen en nadrukkelijk voor elk kennisniveau.

Graag krijg ik wel een reactie van jullie over waar jullie je mogelijkheden zien liggen.

bij hoop ik, dat er (ook) mensen gaan meedoen die ervoor openstaan om nu of in de toekomst een bijdrage te leveren aan de organisatie van de activiteiten. Als die bijdrage aan de organisatorische kant er niet als vanzelfsprekend bij gaat horen, zullen niet alle activiteiten haalbaar blijken. Overigens, het organiseren is best leuk. Ik kan het weten :-)

Daar

Ook hoop ik dat er mensen gaan meedoen die de gezamenlijk opgedane en ontwikkelde kennis van de natuur nuttig willen maken. Er zijn in onze streken vele fronten waar gebrek is aan meer deskundige inbreng vanuit de natuurhoek.

1) Het IJzeren Man gebied.

De inktviszwam-brug in het centrum van het IJzeren Man gebied, op de splitsing van de Weteringbeek. foto Frans

We willen beginnen met twee aandachtsgebieden: de flora (plantjes, struiken en bomen) van het gebied, en de waterhuishoudkunde (hydrologie). Deze punten kunnen goed met elkaar gecombineerd worden; het een is sterk van invloed op het ander. Indien er interesse is voor andere verbanden, bv. de historische ontwikkeling van het gebied, zou dit ook nuttig en leuk zijn.

De laatste tijd is er nogal veel te doen over de bomenkap in dit gebied. Over  de natuur van het gebied valt natuurlijk veel meer te zeggen dan dat het een gebied met bomen is. We willen proberen gezamenlijk een goed inzicht in het gebied te krijgen. Op basis daarvan kunnen we dan mogelijk een bijdrage leveren aan het beheer.

Van de flora willen we een uitputtende inventarisatie maken. We beperken ons tot het gebied tussen Kazernelaan, Lozerweg en Voorhoeveweg.

1a) Bocholterbeek

Bocholterbeek voert nu opgepompt water af van de Grote IJzerenman plas. foto Frans.

Er zijn plannen om de loop van de Bocholterbeek grensoverschrijdend te gaan visualiseren. Waarschijnlijk is het erg goed als wij als EWWZ daaraan de hydrologie zouden kunnen toevoegen. Inmiddels heeft Geer vanne Smeed naar aanleiding van onze speurtochten al een blog geplaatst over de ontwikkeling  van het IJzeren Man gebied o.a. over de zwemgelegenheden die in de loop der tijd aan de grote plas hebben gestaan. Kijk maar eens op zijn blog: http://weertnatuur.blogspot.com/

2) Project Duitse zandloopkever bij Nyrstar.

Potentieel goede plek voor de Duitse zandloopkever. Er zou daarvoor geplagd moeten worden, foto Frans

Vanuit "EIS Kenniscentrum Insecten" uit Leiden is een project opgestart rondom Nyrstar omdat daar een van de laatste populaties van de Duitse zandloopkever in Europa zit. Het is dus gewenst om goed te kijken hoe het met het beestje gaat. Dat gebeurt vooral door in het terrein te zoeken naar de gaatjes van de larven. Leiden ligt een beetje teveel uit de buurt, dus is dat werk voor plaatselijke geïnteresseerden. Voor wie het leuk vindt om door een woest en bijzonder stukje natuurterrein te struinen en te kijken hoe de relatie is tussen het beestje en het terrein. Natuurlijk kijken we tegelijkertijd ook naar andere dingen. Plantjes doen we altijd. Maar bv. ook libellen zijn leuk.

3) Flora inventarisatie bermen

Bermen staan volop in de belangstelling. Op dit moment bv. ook vanuit gemeente Weert en vanuit de Natuur en Milieufederatie Limburg. Bermen zijn een laatste toevluchtsoord voor veel planten en insecten. Om te kijken hoe ze ervoor staan zou er geïnventariseerd moeten worden. Een aantal jaren geleden hebben we dat ook gedaan, toen heel Weert en samen met IVN. Op dit moment zouden we eraan kunnen denken om te splitsen in Weert boven de Spoorlijn en onder de spoorlijn (Weert Zuid). Misschien te beginnen bij Altweerterheide.

Ergens op een berm van Altweerterheide (Delbroekweg). foto Frans.

Ook hier gaat het niet alleen om het inventariseren als doel op zichzelf. De gegevens zullen teruggekoppeld moeten worden in diverse overleggen. In ieder geval op gemeentelijk niveau.

4) Waarneming.nl.

Gegevens uit de natuur invoeren in de landelijke database is een erg zwak punt in Weert en omgeving. Op vele fronten vertoont de landelijke kaart een grote witte vlek rond Weert. Vaak worden er wel gegevens verzameld, maar niet ingevoerd. Ook door ons niet. We hebben echt een schreeuwend gebrek aan mensen die op digitaal gebied willen samenwerken. Van de mensen die betreffende digitale kennis al hebben, zou het goed zijn als zij die kennis uitbouwen en overdragen aan (zoveel mogelijk) anderen. Waarschijnlijk is het de beste manier een kerngroepje digitalisering van waarnemingen te formeren. Een cursus organiseren zou ook niet verkeerd zijn.

5) Foto-archief van landschap en habitats

Gekapte eik in de IJzeren Man waarover veel te doen is geweest. Maar hoe zag die eik er eigenlijk uit...? foto Frans

Het landschap verandert snel. En bijna net zo snel weten we niet meer hoe het was. De bomen die gekapt waren op de IJzeren Man heeft niemand op foto staan. Tegelijkertijd leven we in een tijd waarin veel foto’s worden gemaakt. Binnen de Ecologische Werkgroep Weert Zuid zijn we een aantal jaren geleden begonnen met het vastleggen op foto, toen nog samen met mensen van de Fotoclub Weert. Daar zijn we mee doorgegaan, maar altijd te weinig. Tegelijkertijd zit er een risico in digitale foto’s. Ze staan bij mensen op de computer, en zijn kwetsbaar. In extremo natuurlijk bij overlijden. Het idee is een centraal foto archief van natuur, habitats en landschap, liefst zo officieel mogelijk. Ook hier lijkt een kerngroepje de beste organisatievorm. Daarnaast moet natuurlijk expliciet doorgegaan worden met zo systematisch mogelijk fotograferen. Afstemming daarvan zou ook een vooruitgang zijn.

Noot: Het maken van foto’s van soorten is eigenlijk een ander hoofdstuk. Dit gebeurt vaak ter ondersteuning van een waarneming. Maar deze foto’s zouden misschien ook weer per habitat gebied geordend kunnen worden.

6) Poelen

Jaren geleden, ik denk al in 2007, zijn we met de Ecologische Werkgroep Weert Zuid, toen nog Inventarisatiegroep Tungelroyse Beek geheten, gestart met het op flora inventariseren van de vele poelen die door Vereniging Natuurmonumenten waren aangelegd. Na twee jaar flora inventariseren was de tijd rijp voor het inventariseren van de waterbeestjes in de poelen. Deze activiteit is toen ondergebracht bij het IVN. Al de vergaarde gegevens zijn niet in een databank terecht gekomen. Op het moment ligt er een goed landelijk en Brabants initiatief www.poelen.nu Misschien een initiatief om te volgen.

Kamsalamanderpoel in het Areven. foto Frans

7) Stort Delbroek te Altweerterheide

8) Wetten, regelgeving en politiek.

Stort in 2017, hier met wisselbegrazing waardoor er toen nog leeuweriken voorkwamen. foto Frans.

Verschillende ontwikkelingen in het buitengebied van Weert hebben behoorlijk negatief uitgepakt voor de natuur. Het voelde vaak of ons stukken natuur werden afgepakt. Andere stukken natuur verloederden in onze ogen. We denken dan aan de ‘zwart slib’ vervuiling van de Tungelroyse Beek, het verschijnen van de taurossen die de bijzondere waarden van de natuur reduceerden en de natuur voor ons en anderen ontoegankelijk maakten, de zich steeds maar uitbreidende zandwinning (CZW), en de windmolens op de verkeerde plek, nm. midden in de peelvennengordel. Om gefundeerd voor de natuur op te komen moet er gestudeerd worden: op de natuur zelf, maar ook op de wetten en de regelgevingen. Er is steeds teruggekoppeld naar de mensen van onze werkgroepen, maar inhoudelijk was ik toch wel erg veel alleen bezig. Het zou fijn zijn als er meer mensen mee zouden willen doen. Het is echt niet alleen saai. Denk bv. aan Natura 2000. Waarom zijn gebieden N2000 en waarom niet. En wat is bv. de mogelijk-waarschijnlijke schadelijke invloed van o.a. CZW daarop. Een werkgroepje dat zich met dergelijke onderwerpen bezig houdt, zou goed werk kunnen doen.

Al jaren inventariseren we ‘de stort’ op flora en vogels. Goed om deze lijn voort te zetten. Op organisatorisch gebied is hier veel winst te behalen, omdat de stort catastrofaal slecht beheerd wordt, met grote gevolgen voor flora en vooral Leeuweriken.

9) Excursies

Natuurlijk gaan we door met excursies. Iedereen mag met voorstellen komen. We denken bv. aan Tungelerwallen, Tungelroyse Beek, Lauragebied, Boomkikkertjes enz.

10) Mensen werven voor ons boswerk na de zomer :-)  héél belangrijk om dit niet te vergeten bij al die zomerse activiteiten.

Nieuwsbrief Lente 2019, Excursie Wijffelterbroek.

Hallo mensen

Voor velen van jullie is het alweer enige tijd geleden dat jullie een berichtje hebben gekregen van mij. Maar het wordt lente, en ik wil de draad weer oppakken.

Hoe die draad eruit zal gaan zien hangt van veel dingen af, maar waarschijnlijk vooral van jullie enthousiasme. Ik hoop dat we weer een groepje bij elkaar kunnen krijgen dat met veel plezier de Weerter natuur intrekt om al de mooie diertjes, plantjes en habitats (leefgebiedjes) die we dan tegenkomen te bewonderen, misschien ze te fotograferen, maar in ieder geval ze te voorzien van de juiste naam. Ik hoop ook, dat er mensen zijn die vervolgens nog iets meer willen, te beginnen met het doorgeven van die gegevens aan waarneming.nl. Helemaal zou ik het fijn vinden, als er ook een paar mensen zijn die zich op basis van de opgedane kennis op de een of andere manier zouden willen inzetten voor onze natuur. Dat is namelijk héél hard nodig. De natuur gaat hard achteruit, en het tij valt alleen maar te keren vanuit de combinatie enthousiasme, deskundigheid, nuttig bezig zijn en actie.

Maar laten we gewoon beginnen.

Ik wil naar het Wijffelterbroek. Het is voorjaar, en dan begint alles te groeien. De zegges bloeien al, De Gewone vogelkers bloeit bijna, en de Grote boterbloem ontvouwt al zijn blad. Goed om dat allemaal eens te gaan bekijken. Daarvoor is het dan wel handig als je iets waterdichts aan je voeten hebt. De mensen die niet over omgevallen bomen kunnen klauteren, zullen helaas genoegen moeten nemen met een kleinere ronde.

ontluikende Grote boterbloem. foto Frans.

Ik stel zondag 14 april voor, 10 uur bij de kruising van de Bocholterweg met de Kettingdijk.

Als je van plan bent om te komen, hoor ik het graag.

Laat je niet weerhouden als je onverwachts ineens toch mee kan.

Reacties en/of voorstellen krijg ik graag.

Frans Smit, 9 april 2019