CZW Bos- en Beheerwerk 2014 - 2015

Na gedane arbeid.... let op de houtstapel links in beeld......

Werkdag Scouting st. Maarten aan de poelen CZW, hoek Heihuisweg

veelbetekenend !! foto Ruud.

Frans Smit was als eerste op de werkplek aan de kruising van de Heihuisweg en de Lozerweg. De kruiwagens, de rieken en de zagen moesten klaargezet worden. Daarom kon hij ze zien aankomen: een hele sliert fietsen met de scouts van st. Maarten. Het was een mooi gezicht. Voor hen uit reden enkele auto’s voor het vervoer van de proviand en van de “leiding”. Pas later, bij het uitdelen van de werkhandschoenen, bleek met hoeveel ze gekomen waren. Frans had niet genoeg aan de vijftien paar die hij bij zich had. Gelukkig had Famke Weerts ook nog zo’n tien paar bij zich.

Supervisie: Ecologische Werkgroep Weert Zuid.

Henk Hanssen heeft ze ook zien aankomen, maar hij kon niet blijven. Hij moest op zijn kleinkinderen passen. Famke kwam er helaas net te laat voor, want toen ze er waren ging alles snel. Fietsen werden neergezet, sleuteltjes werden ingeleverd. Op de opening door de wethouder kon niet meer gewacht worden :-), en dus mocht Frans beginnen met de uitleg over wat er die dag zou gaan gebeuren, en hoe dat veilig zou moeten gebeuren.

Er is veel gekapt. Dike bomen en dunne bomen. Foto Bettina van Elk.

Wat het doel van de dag was, wist iedereen al: werken in de natuur. De poelen langs de Lozerweg bij de Centrale Zandwinning zijn heel bijzonder, maar dreigen te verdwijnen onder de bomen. Dan krijgen de waterplantjes een waterbeestjes te weinig licht, en raken de poelen vol met de afgevallen bladeren. De Ecologische Werkgroep Weert Zuid zet zich ervoor in om hieraan wat te doen. Dit gebeurt in het kader van het Biodiversiteitsproject van de CZW. Ook Gemeente Weert, IVN en NMC zijn bij dat project betrokken. Dan heb je natuurlijk wel de handen nodig die het werk gaan uitvoeren. En scouts vinden dat leuk werk, dat is wel duidelijk.

Echter, zomaar aan de slag gaan, gaat niet. Je moet wel weten waar je mee bezig bent. Dat geldt ten aanzien van de natuur, en dat geldt voor de veiligheid.

Deze dag wilden we op twee fronten werken: Bomen kappen en bladhumus wegkruien. Het nut van bomen kappen is al duidelijk. Er staan teveel bomen. Wel eerst even weten welke bomen  je kunt kappen, en hoe je dat doet zonder ze op je hoofd te krijgen.

Niet alle kruiwages konden tegelijk op de foto (foto Bettina)

 Maar bladhumus wegkruien? Waar komt dat vandaan, en waarom moet dat weg? Om bij het begin te beginnen: vorig jaar hebben de scouts van st. Maarten hier ook al gewerkt. Ze hebben bomen gekapt en met mesthaken blad uit de poelen gehaald. Maar er lag zoveel blad in de poelen, dat dat ondoenlijk was. Het Waterschap Peel en Maas heeft er daarna met de kraan veel blad uitgehaald en op de kant gelegd. En binnen een jaar is dat humus geworden. Het is beter om het daar niet te laten liggen. Het spul is erg voedselrijk, en opgeloste voedingsstoffen spoelen weer terug naar de poelen. Dat is niet de bedoeling. Dan groeit er straks alleen nog maar riet. Dus: wegkruien naar een plek waar het niet kan terugspoelen. Gelukkig ligt zo een plek niet te ver weg. In het bos liggen doodlopende greppels.

Zo gezegd, niet zo gedaan. Famke, leiding en scouts gingen enthousiast aan de slag met vijf kruiwagens en rieken. Maar ze hebben het net niet gehaald. Aan het einde van de dag lag er nog een klein bergje. Het moet gezegd worden: het was wel de grootste hoop die er lag, en daarvan is het meeste weg. Nu is het niet zoveel werk meer.

Het bomen kappen ging iets ruiger, maar wel veilig. De takken werden netjes naar de hoop gebracht, en de stammetjes naar de stapel. Er zijn veel bomen gekapt, ook een paar die niet echt weg moesten om meer licht in de poelen te krijgen. Dat gebeurde vooral na de middag, na de erwtensoep. Teveel krachtvoer misschien?

foto Bettina van Elk

Anderen leken na de middag toch iets moe. Maar daardoor kregen de (Bruine) kikkertjes veel aandacht. Vooral van de meisjes. Wat hebben meisjes toch ook alweer met kikkertjes? Zij waren niet de enige met aandacht voor het kleine spul. De jongens ontdekten een Alpenwatersalamander, en de leiding een (Gewoon) padje. En om de natuurvondsten van die dag volledig te maken: de (zeldzame) Koningsvarens kregen ook veel aandacht. Ze stonden er in mooie herfstkleuren nog te pronken.

Toen we aan het eind van de werkdag na het opruimen nog even bij elkaar stonden om afscheid te nemen, kon je goed zien dat er ruimte in het bos was gekomen. De zon scheen op de grond en in de poelen. Dat was een mooi gezicht, en het gaf een tevreden gevoel.

Daarna was het tijd om te vertrekken.

En daar ging de fietssliert weer.

Wat ons betreft mogen ze zo vaker aan komen fietsen.

Frans Smit

Ecologische Werkgroep Weert Zuid

25 nov. 2014

Overal werd er gezaagd. foto Bettina

Aan het eind van de dag de takkenhoop beklimmen. foto Bettina

Wie wil meewerken ??

foto Bettina van Elk

Iedereen die mee wil werken aan onze projecten, is van harte welkom, individuen of groepen.

Zin erin? meldt je aan !!

Opgave bij Frans Smit 

frans.smit@hetnet.nl

Beheerplan CZW Werkseizoen 2014 - 2015

Beheerplan algemeen

Het beheerplan is flexibel. We hebben immers - al dan niet gedeeltelijk - te maken met vrijwilligers. Om vrijwilligers goed in te kunnen zetten is het zaak om adequaat  in te kunnen springen op het aanbod en op zich voordoende omstandigheden.

Bij een dergelijk aanpak is het des te meer noodzakelijk om de grote lijnen goed duidelijk te hebben.

Daarnaast is het goed om globale doelstellingen per seizoen te hebben.

Daar kan echter naar boven (liefst) en naar beneden (liever niet) vanaf geweken worden.

Grote lijn poelenstrook kanaalzone:

Doel: het creëren van een aantal poelen in wisselende stadia van ontwikkeling.

Werkwijze: elk jaar een gedeelte van de poelen (gedeeltelijk) opschonen. Begonnen moet echter worden met het maken van nieuwe poelen in de nabijheid van de restanten van de aanwezige poelen.

Aanpak: Bij de poelen betekent dat op de eerste plaats, dat er (veel) bomen gekapt moeten worden. Dit heeft een drieledig doel: meer lichtinval in de poelen, minder bladafval in de poelen, en minder wateronttrekking aan de poelen door de bomen.Het kappen van bomen heeft niet alleen om deze redenen prioriteit. Er is ook een werktechnisch aspect. De poelen zijn immers vanaf de kanaalkant door de hoogte van de dijk lastig te bewerken. De poelen zullen dus vanaf de kant van de CZW benaderd moeten kunnen worden. Daarvoor moeten er doorgangen gemaakt worden vanaf het werkpad langs de poelenstrook aan de kant van de zandwinningplas. Dit levert bovendien het reeds genoemde verbeterpunt lichtinval op: de zon kan vanaf die kant bij de poelen komen. Naar de poelen toe zullen de doorgangen zich verbreden, zodat de poelen vrij van het bos komen te liggen. Bomen met kamperfoelie dienen gespaard te blijven in verband met de biotoop van de Kleine ijsvogelvlinder.

Manier van werken: Afgelopen jaar is er ervaring opgedaan. Het werken met de zware machines om het zaagwerk met de kettingzaag te vergemakkelijken, is nabij de poelenstrook niet mogelijk omdat de bodem daar te zacht is. De machines zakken weg. Het is daar handwerk, al dan niet met behulp van de kettingzaag. Gebleken is, dat het werk wel vergemakkelijkt wordt als de machines de zware bomen het bos uittrekken nadat ze geveld zijn. Ze kunnen dan op het werkpad gemakkelijk klein gemaakt worden.Voor de kleinere bomen is het oude vertrouwde handwerk het meest geschikt: zagen en sjouwen. In verband met de nagestreefde mesotrofe situatie wordt het brandhout zoveel mogelijk uit het bos verwijdert. Het takkenhout komt vanwege de verrijkende uitspoeling zo ver mogelijk van de poelen op takkenhopen. Ter aanvulling hiervan is er aan de Heihuisweg een takken- en compost hoop voor het hele gebied.

Nieuwe poelen bijmaken:

Het maken van nieuwe poelen heeft de hoogste prioriteit. Om te kunnen starten vanaf de pionierssituatie kunnen de soorten die nog hopelijk ergens in potentie aanwezig zijn bij de oude poelen zich verspreiden naar de nieuwe poelen. Het voordeel van nieuwe poelen maken is ook,  dat deze dieper uitgegraven kunnen worden dan de bestaande poelen. De verwachting daarvan is, dat ze daardoor langer water kunnen voeren.

Uitvoering nieuwe poelen: Werken met een rupskraan lijkt noodzakelijk, hoewel de nieuwe poelen meer uit de (natte) kant komen te liggen dan de bestaande poelen.

Tijdstip: Aangezien het hier handelt om nieuw te graven poelen hoeft geen rekening gehouden worden met activiteiten van waterbeestjes (amfibieën). Graven voor 15 maart is dan de richtlijn.

Stand van zaken poelenstrook na het seizoen begin 2013 en winter 2013-2014                

De doelstellingen voor dit seizoen zijn gehaald.

Het bestaande pad naar de poelen aan de Heihuisweg is verbeterd. Aan de boskant zijn er veel bomen gekapt en uit het bos gehaald. Enkele Am. Eiken zijn geringd. Het takkenhout ligt op een stapel die verder uitgebouwd kan worden. De poelen zijn opgeschoond: door het Waterschap Peel en Maas is er veel blad uit de poelen gehaald en op hopen gelegd.

Begin 2013 zijn de landinwaarts gelegen poelen aan de kant van de Heihuisweg gemaaid, en er zijn veel bomen gekapt.

Naar de middelste poelen aan de Lozerweg is een pad gemaakt vanaf het werkpad. Enkele grote bomen aan de poelen – waaronder een Am. Eik en een Canadese populier - zijn gekapt. Enkele Am. eiken zijn geringd.

Begin 2013 is de middelste van de meest noordelijk gelegen poelen opgeschoond.

Doelstellingen seizoen 2014 – 2015

Poelen Heihuisweg.

- Het blad dat uit de poelen is gehaald zou daar weggehaald moeten worden. Een idee is om dieper in het bos gelegen greppels daarmee op te vullen. Dit mag alleen in greppels die niet op de poelen afwateren. Methode: kruiwagens?

- Aan de boskant kan nog veel gekapt worden.

- Ook de strook tussen poelen en de dijk van de Lozerweg verdient aandacht. Hier staan tegen de dijk aan Am. Eiken die gekapt en afgevoerd zouden moeten worden. Om het werk te vergemakkelijken zouden de bramen gemaaid kunnen worden, bv. met de bosmaaier of door het waterschap. Opletten: de Galigaan die hier staat niet maaien!

- Het is niet noodzakelijk om hier dit jaar al een nieuwe poel bij te maken. Dit kan bekeken worden na de geplande werkdag(en) van de scouts.

Opm: Een en ander te bespreken met de scouts van st. Maarten

De landinwaarts gelegen poelen aan de andere kant van de Heihuisweg:

- Hier kunnen veel zaailingen gekapt worden. Dit zowel nabij de poelen als langs de kanaalkant. Hiervoor kunnen schoolklassen of andere jongerengroepen ingezet worden.

- naast de bestaande poelen kan en nieuwe poel gegraven worden. Oppassen dat er niet verder dan de leemlaag gegraven wordt.

-- misschien kan er aan de kant van de Lozerweg ook een poel gegraven worden. Dit zal afhangen van de vorderingen van het kapwerk.

De middelste poelen:

- Kapwerk en ander beheerwerk duidelijk richten op een nieuw te graven poel naast de bestaande poelen. Een poel aan de zuidkant niet te dicht bij de dijk zal met weinig voorwerk te realiseren zijn.

- ook hier kunnen langs de rand van het werkpad zaailingen gekapt worden.

De meest noordelijke poelen:

- Hier moet nog een pad gekapt worden vanaf het werkpad. Dit is werk voor de grote zagers met de hulp van de machines van de CZW. Het volgwerk bij de poelen is handwerk.

- doelstelling is om ook hier dit jaar een extra poel te realiseren.

Samenvatting nieuwe poelen:

Haalbaar lijkt om bij elk van de drie poelengroepen één nieuwe poel te graven.

Bekeken kan worden of er nog meer poelen gegraven kunnen worden.

Voorhoeweg:

Gaat dit jaarin reserve voor beheerwerkzaamheden. Aan de poelenstrook in de kanaalzone lijken voldoende werkzaamheden aanwezig om de werkkrachten die zich in het seizoen 2014-2015 aanbieden in te kunnen zetten.

foto Marjon Hoogendam