Geschiedenis Stramproyerheide en Erfgoedtocht
Grote belangstelling Groen Erfgoed 3 okt 2015: Stramproyerheide
Veel belangstelling ! En dit waren ze nog niet eens allemaal. foto ?
Dorpsraden vestigen aandacht op biografie Zevensprong Wijffelterbroek
De eerste groene erfgoedwandeling over de Stramproyerheide en langs het Wijffelterbroek was afgelopen zaterdag een buitengewoon succes. Meer dan 80 belangstellenden uit Nederland en België namen met verwondering kennis van de rijke geschiedenis van de Zevensprong – Buuëtjeshei en de randen van het Wijffelterbroek.
De Dorpsraden van Stramproy en Altweerterheide beschouwen de golvende zandrug bij het Vosseven, tussen de moerassen van het Wijffelter- en Stramproyerbroek als een goed gevulde schatkist. Een plek waar naast de enorme landschappelijke afwisseling nog een ongekende rust, stilte en ruimte kan worden gevonden. Bovendien ligt er op vrij korte afstand van elkaar een hele rijke geschiedenis, met een goed verhaal afleesbaar aan de houtwallen, hooi en graslandjes en bekende smokkelpunten. Bovenal is het een landschap van zand, armoe en hard werken. Afgelopen weekend namen gidsen vier grote groepen belangstellenden mee op een inspirerende verhalentocht door de besloten en open landschapskamers van dit deel van de Groenste Regio van de Wereld.
Landschap verbindt: Dat weten ze in beide dorpen als geen ander. Sinds mensenheugenis is de Stramproyerhei en de Zevensprong hecht verbonden met de agrarische en culturele geschiedenis van het dorp Stramproy. Eeuwenlang bestond hier het recht op vrij ´heyen en weyden´. Hier haalde men heideplaggen en rissen voor in de stal en hout, leem en zand voor de bouw van huizen. Overal in dit gebied werden koeien en schapen gewijd via de eeuwenoude veedriften. Verder zorgden de talloze bijenkorven op de paarse hei voor de honing en de waskaarsen.
Smokkel en sprokkel
Het bijeensprokkelen van bruikbare materielen op de heide en in de bossen kreeg de jeugd vroeger met de paplepel ingegeven. Dat gold ook bij het smokkelen van zaken. De vroeger vaak besproken bedrijvigheid bij het Vosseven; van het steken van turf tot het drenken en wasbeurten van de schapen. Voor diverse bewoners leverde dat herkenbare andere verhalen op. Van ‘unjerende boeren, die hier in de koelte van het ven even bij konden komen van het harde werk op de akkers en de hei.
Vrolijke jongens
Voor diverse mensen, al decennia vertrouwd met dit geliefd wandelgebied kwamen er echter ook totaal onbekende verhalen naar voren. Van de ontginning van het Kleine Vosseven door de ‘vrolijke jongens’ en de rijke offergaven bij het kappelletje bij de Zevensprong. Of de zandwinningen, houtoogsten en de ‘expedities met bijenkorven naar de ‘Schietbaan’.
Oorlogsverhalen
Diverse oorlogsverhalen passeerden de revue. Over de verschanste boerenpaarden in ’44 en het oorlogszuchtig gesteggel dat leidde tot de ooit – indrukwekkende ‘Graven van Bocholt’. Net als het verhaal over de in de moerassen verdwenen soldijkist van Napoleon.
Veel verhalen waren tot nu toe veelal onbekend. Ze zijn opgehaald bij diverse bewoners, opgedoken uit archieven en lang vergeten documenten. De dorpsraden vragen via deze tocht voor de identiteit van het gebied en de verbondenheid van de bewoners bij de karakteristieken van dit landschap. Mensen maakten dit landschap immers tot wat het is. In de toekomst zal dat niet anders zijn.
Vanwege de grote belangstelling wordt er op een nader bepaald tijdstip een nieuwe wandeling georganiseerd.
Aanmelden: wijffelterbroek@hotmail.nl of 0495-563547.
Gert van Elk M. 06 52 04 67 17
Erfgoedtocht Stramproyerheide,
Vosseven biografie eeuwenoud mozaïeklandschap
LANDSCHAP STRAMPROYERHEIDE – GESCHIEDENISBOEK MET TOEKOMSTWAARDE
De licht golvende zandrug van de Stramproyerheide en het Vosseven – gelegen tussen de uitgestrekte moerassen van het Stramproyer- en het Wijffelterbroek – kent een hele bewogen geschiedenis. Een verhaal afleesbaar aan sporen die de natuur en bewoners, gebruikers en passanten in dit afwisselend cultuurlandschap achterlieten. Een werkgroep van de Dorpsraden Stramproy en Altweerterheide , klankbordgroep Kempenbroek spoorde een aantal, niet eerder gedocumenteerde verhalen op die verbonden zijn met de historie van dit kleinschalig cultuurlandschap. Een mozaïek van akker- en hooilandjes, karakteristieke zandpaden, houtwallen en bosjes. Leestekens waaraan men de geschiedenis van het landschap kan aflezen. Op zaterdagmiddag, 3 oktober kunt u mee op een inspirerende verkenningstocht naar de actuele staat én het verhaal van dit bijzondere, nagenoeg onbekende erfgoed.
Het landschap tussen het Wijffelter- en Stramproyerbroek is geen onbeschreven blad. Al sinds de Steentijd oefenen de ‘doorgangsgebieden naar de eilanden van Weert en Stramproy’, tussen uitgestrekte water- en moerasgebieden een enorme aantrekkingskracht uit op de mens. Aanvankelijk als jacht-, sprokkel en visgebied. Maar later ook voor de eerste boeren die hier op hun kleine ‘raatakkers’ de eerste moeizame pogingen tot landbouw deden. In de eeuwen hierna behoorden de heide en de moerassige broeken tot de kapitaalgoederen van de aangrenzende dorpen. Met instemming van hoger hand kon men hier ‘heyen en weyen’: het houden van vee, veelal schapen. Overal stonden bijenkorven voor de honing en de was. Maar bovenal werd er ‘gehaald’: Turf, maar ook plaggen voor in de stal, hout en leem voor het bakken van stenen. Daarnaast was het een bedrijvigheid van belang bij het grote, maar ook vergeten ‘kleine Vosseven’ waar het vlas geroot werd door de bewoners van het ‘weversdorp Stramproy’. Er werden zelfs kostbare medicinale bloedzuigers verzameld voor een lucratieve handel. Kortom, de veelal arme bewoners van de schrale zandgronden sprokkelden hier gedurende de seizoenen alles bijeen wat bruikbaar was om te leven en overleven.
Vosseven, toch nog niet zó lang geleden.
Vanwege die economische verbondenheid was het grensgebied tussen de heide en de broekgebieden ook regelmatig het decor van grensconflicten: van al dan niet legale handelswegen, van smokkel-, jacht en visserspraktijken (en stroperijen). Maar ook van buitenlandse legerkampementen en Duitse zoeklichten. Van stenen bijlen, en de individuele kampontginningen. Via het in de vorige eeuw ontgonnen Kleine Vosseven trekken we via de oude Napoleonsweg naar de Buuëtjeshei en het bekende devotie- en smokkelpunt bij de Zevensprong. Daarbij passeren we de al lang vergeten ‘schietbaan van de Burgerwacht en de Blokhut van de Jonge Wacht waar muzikale opvoeringen plaatsvonden waar nagenoeg het hele dorp voor uitliep.
De overgang van het besloten, reliëfrijke landschap naar het open Wijffelterbroek is een belevenis op zich. Aan het begin van de vorige eeuw werd hier een drooglegging en ontginning gestart die het einde betekende van een van ´de grootste en mooiste elzenbroekmoerassen van ons land´. Hier aan de rand van dit voormalig moeras kregen jonge boeren de ruimte voor een boerenbedrijf. Aan de randen van dit nu open weidelandschap lagen her en der de aanlegplaatsen van de schuiten voor de oversteek van het Wijffelterbroek naar Altweert en de vangst van vis. Bij de aanleg van de Raam in de jaren dertig was dat verleden tijd. Via oude ‘smokkelpaadjes passeren we de akker- en hooilandjes van de Graus en de Spitse Baandj: moeizaam ontgonnen landbouwperceeltjes, her en der nog omzoomd met houtwallen waaraan de hand van de mens nog steeds afleesbaar is.
Dat geldt niet meer voor de Graven van Bocholt, een oude, 14 -eeuwse fortificatie. Een ooit afschrikwekkend bolwerk van hoog opgeworpen aarden wallen en diepe grachten. De laatste resten van de ‘Graven’ werden verwijderd inde tweede helft van de vorige eeuw. De grachten werden destijds aangelegd op de enige doorgang tussen het Wijffelter- en Stramproyerbroek op de grens van het Abdijvorstendom Thorn (waar Stramproy bij hoorde) met het aangrenzend Graafschap Loon, het latere Prinsbosdom Luik. Natuur is grenzeloos, maar hier aan de Bocholtergraven, waar nog geen 100 jaar geleden de door de Duitsers aangelegde ‘Draod’ stond , is de spanning van de grens nog altijd voel- en zichtbaar. .
De optelsom van deze ‘voetnoten in het landschap’ kan ons meer vertellen over de wijze waarop de mensen destijds met de natuur en het toenmalig landschap zijn omgegaan dan alle landschappen in de Limburgs Musea bij elkaar.
Wanneer: Zaterdag, 3 oktober. Aanvang 13.30. Startplaats Vosseven, Lochtstraat 26 in Stramproy (Weert). De (gratis) tocht van 5 km duurt circa 2.5 uur.
Voor belangstellenden die op 3 oktober verhinderd zijn, wordt de tocht herhaald. Aanmelden via wijffelterbroek@hotmail.nl
Noot voor de pers : meer informatie 06 -52046717
Op verzoek andere foto’s beschikbaar